Αφορά δομές και πρωτοβουλίες που προωθούν εκπαιδευτικά μοντέλα συνεργατικού και συμπεριληπτικού χαρακτήρα. Στόχος είναι η παροχή εργαλείων και η ενδυνάμωση κοινωνικών δεξιοτήτων των εκπαιδευομένων για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και συμμετοχής τους στην κοινωνία. Επιτρέπουν την εξερεύνηση και τον πειραματισμό μέσα από ένα πρίσμα πιο δίκαιο κοινωνικά, περιβαλλοντικά ηθικό και πολιτικά ενεργό.
ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ
ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Πρόκειται για ένα εναλλακτικό "σχολείο" όπου η εκπαίδευση αφορά όλες τις σχολικές βαθμίδες και τη δια βίου μάθηση χωρίς ιεραρχίες και αποκλεισμούς. Το σχολείο και ο κάθε εκπαιδευτικός χώρος είναι ένα πεδίο επικοινωνίας, συνδημιουργίας, συλλογικής δράσης, ανάλυσης κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων, σχεδιασμού λύσεων και σύνδεσης με την υπόλοιπη κοινωνία. Είναι μια ενεργή κοινότητα κριτικής σκέψης και όχι επιβολής και συσσώρευσης γνώσεων. Στο σχολείο και στον εκπαιδευτικό χώρο αναπτύσσονται δραστηριότητες που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των μαθητών και εκπαιδευομένων σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές. Τέτοιες μπορεί να είναι: καλλιτεχνικές ομάδες, αθλητικές ομάδες, σχολικοί λαχανόκηποι, δανειστικές βιβλιοθήκες, θεματικές ομάδες εργασίας, συμβούλια για συλλογικές αποφάσεις τόσο για τον σχεδιασμό των μαθημάτων όσο και της εκπαιδευτικής ζωής. Ομάδες και δίκτυα εκπαιδευτικών εφαρμόζουν τέτοιες μεθόδους και δραστηριότητες. Παρόμοια μοντέλα εκπαίδευσης χρησιμοποιούνται από εκπαιδευτές και συμβούλους νέων στο πλαίσιο της μη τυπικής μάθησης. Τα κοινωνικά σχολεία αναπτύσσουν παρόμοιες σχέσεις συνεργασίας και ενθαρρύνουν τη συμμετοχή χωρίς αποκλεισμούς.
Παραδείγματα: ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, ΣΥΝΠΑΙΔΕΙΑ, ΤΟ ΠΕΙΡΑ-ΜΑ-ΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ, ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΚΑΣΑΡΧΕΙΟ, ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΔΕΝΤΡΟ, ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΑΔΑ "ΣΕΙΡΙΟΣ", ΗΛΙΑΚΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ, ΠΟΛΥΧΡΩΜΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΗ ΦΥΣΗ
Όπως και στην περίπτωση των συνεργατικών σχολείων, οι ιεραρχικές σχέσεις αντικαθίστανται από τις σχέσεις συνεργασίας και αλληλεγγύης. Τα σχολεία στη φύση λαμβάνουν χώρα έξω από τις τυποποιημένες αίθουσες διδασκαλίας και κοντά στη φύση. Οι εκπαιδευόμενοι έχουν την ευκαιρία να λάβουν γνώσεις και δεξιότητες κοντά στο φυσικό περιβάλλον ενώ την ίδια στιγμή μπορούν να πειραματιστούν και να έρθουν σε επαφή με περιβαλλοντικές τεχνικές, όπως την ανακύκλωση, την κομποστοποίηση, τη φυσική δόμηση, τη φυσική καλλιέργεια, την περιβαλλοντική τέχνη κλπ. Η εκπαιδευτική διαδικασία που πραγματοποιείται κοντά στη φύση δημιουργεί σχέσεις σύνδεσης με το περιβάλλον και την ομάδα που συμμετέχει σε αυτήν. Ομάδες και δίκτυα εφαρμόζουν τέτοιες εκπαιδευτικές πρακτικές στα πλαίσια ανάπτυξης μικρών οικολογικών κοινοτήτων και εγχειρημάτων.
Παραδείγματα: Ο ΚΗΠΟΣ ΤΗΣ ΛΥΣΟΥΣ, ΚΤΗΜΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ - ΟΙΚΟΣΧΟΛΕΙΟ, EVOLVING CYCLES, ΝΟΤΙΟ ΣΕΛΑΣ, COB, ΝΕΑ ΓΟΥΙΝΕΑ, FREE AND REAL, ΣΤΑΓΟΝΕΣ, RE-GREEN, ECOART, ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ - ΕΔΕΣΣΑ, ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΦΥΣΙΣ, ΓΗ ΘΕΡΑΠΑΙΝΙΣ
ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Μοιράσου την ιστορία σου!
Είσαι μέλος ή εθελόντρια/ής παρόμοιων δομών και πρωτοβουλιών; Θέλουμε να μας πεις την προσωπική σου ιστορία!
Έχουμε φτιάξει μια ειδική φόρμα για να σε βοηθήσουμε. Μπορείς να πάρεις ιδέες από προηγούμενες ιστορίες.
Έχουμε φτιάξει μια ειδική φόρμα για να σε βοηθήσουμε. Μπορείς να πάρεις ιδέες από προηγούμενες ιστορίες.
Είμαι Πειραιώτης, σπουδαστής Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ και ασχολούμαι αρκετά χρόνια με τη φυσική δόμηση, και πιο προσφάτως με την περμακουλτούρα και την αυτάρκεια. Ήρθα σε επαφή με την ομάδα του cob.gr με αφορμή τη διπλωματική μου εργασία, στην οποία συνεργάστηκα με τα παιδιά από τη Λάρισα, και έκτοτε παρακολούθησα όσα περισσότερα εργαστήρια μπορούσα. Τελικά, την Άνοιξη του 2020 αποφάσισα να εγκατασταθώ μόνιμα στο κτήμα στο Νέσσωνα ως εθελοντής. Ο κύριος λόγος που αποφάσισα να μείνω ήταν οι άνθρωποι. Πέραν των γνώσεων που διαθέτουν, καθώς και της πολύχρονης εμπειρίας τους με την εκπαίδευση αρχαρίων και μη, τα παιδιά του cob.gr ξεχωρίζουν για το ανθρώπινό τους ήθος, που μας επιτρέπει όχι απλώς να συνεργαζόμαστε, αλλά και να συμβιούμε και να λογίζουμε ο ένας τον άλλον ως φίλους. Όταν πρωτοήρθα εδώ, ένιωθα ανίκανος να κάνω τα πλέον απλά πράγματα, αφενός διότι δεν είχα οικειοποιηθεί το χώρο, και αφετέρου διότι μου έλειπαν οι γνώσεις. Με τον καιρό όμως, όχι μόνο μπόρεσα να καταλάβω όλα τα (ορισμένες φορές περίπλοκα) συστήματα του χώρου στο Νέσσωνα, καθώς και το πώς μπορούν να συνεργαστούν και να συμβιώσουν τόσο διαφορετικοί άνθρωποι, αλλά απέκτησα και τη σιγουριά να προτείνω πρωτοβουλίες και να αναλάβω και εγώ ευθύνες. Η μόνη συμβουλή που μπορώ να δώσω σε κάποιον στο ταξίδι του στη γνώση, είναι να απολαύσει το ταξίδι. - Δημήτρης, εθελοντής cob.gr
Το «Μικρό Δέντρο που θα γίνει δάσος» είναι ένα κοινοτικό παιδαγωγικό εγχείρημα που λειτουργεί με τις αξίες της αυτοοργάνωσης, της ελευθεριακής εκπαίδευσης και της βιωματικής μάθησης. Η ιδέα της δημιουργίας ενός αλλιώτικου σχολείου γεννήθηκε τον Αύγουστο του 2012, στην πρώτη αυτοοργανωμένη παιδική κατασκήνωση, στο τότε κατειλημμένο δασαρχείο του φυτώριου Φλαμουρίου, στο Βερτίσκο Θεσσαλονίκης. Οι άνθρωποι που παρευρεθήκαμε σ’ αυτή την κατασκήνωση και ζούσαμε στη Θεσσαλονίκη συνεχίσαμε να συναντιόμαστε σε μια συνέλευση που την ονομάσαμε «συνέλευση για τη δημιουργία ενός αλλιώτικου σχολείου». Αφετηρία των ανθρώπων αυτών αποτέλεσε η επιθυμία και η ανάγκη να πραγματωθεί στο εδώ και τώρα ένα αλλιώτικο σχολείο, το οποίο θα βασίζεται στην επιθυμία για ελευθερία και κοινοτική ζωή. Για μια εκπαίδευση που αρχικά, ξεκινάει από τον σεβασμό στην ατομική αυτονομία του κάθε παιδιού, και στους προσωπικούς του ρυθμούς. Στη συνέχεια, η εκπαίδευση συνεχίζεται με το βίωμα της αμεσοδημοκρατικής κοινότητας, με εργαλεία τη συνεκπαίδευση, την αλληλοβοήθεια και τη συμμετοχή στη συλλογική ζωή. Για ενάμισι χρόνο η συνέλευση συναντιόνταν σε τακτική βάση και επεξεργαζόταν σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου. Σε όλη την πορεία των συναντήσεων δίναμε το ίδιο βάρος τόσο στην οργάνωση του εγχειρήματος όσο και στην αυτομόρφωση των ατόμων που το απαρτίζουν. Τον Σεπτέμβριο του 2013 η παιδαγωγική ομάδα παρουσίασε το παιδαγωγικό πλαίσιο και τον Ιανουάριο του 2014 το Μικρό Δέντρο ξεκινά την πρωινή καθημερινότητα με 14 οικογένειες και 5 συνοδές. Για το Μικρό Δέντρο η προσέγγιση για μια αλλιώτικη παιδαγωγική συνεπάγεται και πηγάζει από την αναγκαιότητά μας για μια αλλιώτικη κοινωνία, παίρνοντας σαν παράμετρο την αλληλένδετη σχέση κοινωνίας και εκπαίδευσης. Όταν αναρωτιόμαστε για το πώς θα θέλαμε να μοιάζει η κοινωνία μας, μεγάλο μέρος της απάντησης καλύπτεται από το πώς θα θέλαμε να είναι η εκπαίδευση, όχι μόνο των παιδιών αλλά και των ενήλικων. Θεωρούμε πως η πολιτική και η παιδαγωγική αποτελούν δυο αδιαχώριστες έννοιες, όπου η μία περιλαμβάνει την άλλη. Αναγνωρίζουμε την παιδαγωγική ως αναπόσπαστο κομμάτι της ελευθεριακής και αναρχικής φιλοσοφίας. Αυτή την παιδαγωγική, αφ’ ενός παλεύουμε να την πραγματώσουμε στο εδώ και τώρα, μέσω της λειτουργίας του σχολείου. Αφ’ ετέρου είναι για μας εξίσου σημαντικό να ανοίξει το θέμα της ελευθεριακής εκπαίδευσης στη δημόσια σφαίρα, ώστε να σταματήσει να αποτελεί το κενό στην ιστορία της παιδαγωγικής. - Ανώνυμo μέλος Μικρό Δέντρο
Το σωματείο Γη Θεραπαινίς ιδρύθηκε το 2017 με σκοπό να δημιουργήσει ένα θεραπευτικό αγρόκτημα για άτομα με αυτισμό. Καθώς τα παιδιά μας, παιδιά με αυτισμό περνούσαν στη φάση της ενηλικίωσης, βλέπαμε ότι υπήρχαν ελάχιστες δομές για να τα εντάξουν σε κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Βάλαμε στόχο τη δημιουργία ενός άλλου πλαισίου μακριά από την ιδρυματική φροντίδα, όπου στο επίκεντρο θα είναι η φύση, η οικολογία, η συλλογική εργασία. Πιστεύουμε πολύ στην θεραπευτική επίδραση της κηπουρικής αλλά και της επαφής με τα ζώα, που αποτελεί έναν αντιστρές παράγοντα για εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους. Ο πρώτος μας μικρός κήπος στην Παιανία, λειτουργεί πιλοτικά από το 2020 με συγκεκριμένα μέλη και υψηλής ποιότητας θεραπευτικό πρόγραμμα, κάθε Σαβ/κο. Είναι φανερή η κοινωνική ανάγκη για μια διαφορετική προσέγγιση του αυτισμού. Μπορούμε να προσφέρουμε πολλά στην ενταξιακή πορεία των νεαρών ατόμων με αυτισμό μέσα από δραστηριότητες που σχετίζονται με τη γη. Μας δυσκολεύει η ανεύρεση μεγαλύτερου χώρου για να μπορέσει να ξεκινήσει η υλοποίηση του αγροκτήματος με όλα του τα εργαστήρια και πιθανότατα κάποια σπίτια διαμονής. Το οικονομικό, η χρηματοδότηση όλων των φάσεων αυτού του εγχειρήματος, αλλά και η διαχείριση και η βιωσιμότητά του, είναι πράγματα που διαρκώς θα μας απασχολούν και θα μας ωθούν σε νέες συνεργασίες με φορείς, οργανώσεις και δομές ανάλογης δράσης. - Έλενα Αρβανίτη, μέλος Γη Θεραπαινίς - Σωματείο μη κερδοσκοπικό για άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές (Αυτισμό)